Шымкент қаласында өңдеу өнеркәсібін дамы­ту экономиканың негіз­гі бағыттарының біріне ай­налған. Соның нәтиже­сінде өңдеу өнеркәсібінде алынған өнім көлемі был­тырғы осындай кезеңмен салыстырғанда 16,5%-ға өскен. Кейінгі үш жылда өнеркәсіп саласында құны 150 млрд теңгені құ­райтын 40 жоба іске қо­сылып, 2,5 мыңнан ас­там жұмыс орны ашыл­ған.

Ішкі миграциялық ағын есебінен мегаполисте халық саны өсіп жатқанын ескерсек, жұмыс орындарының көптеп ашылуы – құптарлық іс. Қаланың әлеуметтік-экономикалық даму қарқынына сеп болған жұмыстардың ретін Шымкент қаласының әкімі Ғабит Сыздықбеков Орталық коммуникациялар қызметінде өткен баспасөз мәслихатында жан-жақты баяндады.

Макроэкономикалық көрсет­кіштерге тоқталсақ, жыл басынан бергі 10 айда қала эконо­мика­сының өсімі 14,8%-ды құраған. Оның ішінде сауда көлемі – 24,6, байланыс – 18,3, өнеркәсіп өнімі – 14,7, құрылыс жұмыстары – 7, инвестиция 4,7%-ға өсіп, 982 мың шаршы метр тұрғын үй пайдалануға берілген. Кез келген қаланың, облыстың негізгі жұмыс ауқымы бүгінде игерілген инвестициялық жобалармен, соның аясында ашылған жұмыс орындарымен бағаланады. Осы тұрғыда Шымкент қаласында жүзеге асқан ауқымды жобалар жетерлік. Айталық, биыл «QazAlpack» компаниясының «Алюминий құтылары» өнімі­не сұраныс артып, экспорт көле­мінің ұлғаюына байланысты құны 30 млрд теңгені құрайтын жобаның екінші кезеңі іске қосыл­ған. Зауыт жылына 2,2 млрд дана алюминий құтыларын шығарады. Онда 112 тұрақты жұмыс орны ашылған. Сондай-ақ құны 7,8 млрд теңгеге «Sauran Bricks» компаниясы «Автоклавты газдалған бетон» өндіретін зауыт жобасын іске қосты. Зауыт жылына 300 мың текше метр газдалған бетон өндіреді. Кәсіпорында 100 тұрақты жұмыс орны ашылған.

Мегаполисте өндірістік ай­мақ­тарды дамыту арқылы инвес­тор­лар тарту, тұрақты жұ­мыс орын­дарын құру мақса­тында жаңа­дан екі өндірістік аймақ салу, үш аймақты кеңейту жұмыс­тары жалғасып жатыр. Аталған аймақтарда құны 900 млрд теңгені құрайтын 300 ин­вестициялық жоба іске асып, ұзын саны 13 мың­ға жуық жұмыс орны ашылады деген болжам бар. Оның ішінде екі индустриялық аймақтың құрылысы аяқталуға жақын.

– Мемлекет басшысы Шым­­кент қаласында Оңтүстіктегі бар­лық тауарды қабылдап, жеткі­зуге логистика жағынан қо­лайлы «Өңірлік хаб» құруды тапсыр­ған еді. Осы мақсатта қолданыс­тағы Сауда-логистикалық орталы­ғын кеңейту жұмыстарын келер жылы аяқтауды жоспарлап отырмыз. Бұл өңірдегі азық-түлік қауіп­сіздігін қамтамасыз етуге септігін тигізіп, бизнес пен саудаға жаңа мүмкіндік туды­рады. Сонымен қатар «Стан­дарт» жеке индустриялық ай­ма­ғы іске қосылды. Мұнда өнді­ріс­тік аймақпен бірге мем­ле­кеттік қолдау ретінде инфрақұ­рылыммен қамтылған арнайы шағын өндіріс алаңдары да салынды. Президент тапсырмасына сәйкес өңірге инвестиция тарту – стратегиялық міндетіміз. Осы ретте инвесторларға тұрақты түрде қолайлы жағдай жасап, қолдау көрсетіп келеміз. Кейінгі үш жылда қала экономикасына 2 трлн теңгеден астам инвес­тиция тартылды, оның 75%-ы – жеке инвесторлар есебінен. Орташа жылдық өсім 11%-ды құрады. Өңір экономикасын тұрақты дамыту мақсатында алдағы бес жылда 6,6 трлн теңге инвестиция тарту жоспарымыз бар, – деді Ғ.Сыздықбеков.

Бүгіннің өзінде шаһарда жалпы құны 4,6 трлн теңге болатын 221 инвестициялық жобаның пулы жасақталған. Соның арқа­сында 29 мыңнан аса жаңа жұ­мыс орны құрылады деген болжам бар. Былтыр «Alsera KZ» түрік компаниясы 650 га жерде елімізде ең үлкен, құны 322 млрд теңгені құрайтын заманауи жылыжай кешені құрылысын бастаған еді. Бүгінде құны 98 млрд теңгені құрайтын бірінші кезеңінің құрылысы аяқталып, 42 га жылыжайдан алғашқы өнім алынып үлгерді. Сол секілді Поль­шаның «Fabe Agro» компаниясына құны 68 млрд теңгені құрайтын жоғары технологиялы жылыжай құрылысын салуға 144 га жер телімі бөлініп, құрылыс жұмыс­тары басталған. Мұнда жылына 36 мың тонна қызанақ пен қияр өнімі алынып, 800-ден астам адам жұмыспен қамтылады. Сонымен қатар түркиялық «YDA Group» ком­паниясы 313 млрд теңгеге өнді­ріс­тік технологиялық материалдар өндіруді, отандық «Intertrans» компаниясы 80 млрд теңгеге мұнай өнімдерінен ұн­тақталған полипропилен өнді­ре­тін зауыт салуды жоспарлап отыр.

Қала әкімдігі өткен айда Ас­танада ұйымдастырылған инвес­тициялық форумда қытай­лық «Shaanxi Construction Engineering» компаниясымен құны 55 млрд теңгеге тұрмыстық қалдық­тарды жағу арқылы қуаттылығы 24 мВт электр энергиясын өндіру жөнінде келісім жасаған. Бүгінде жобаны іске асыру мақсатында әкімдік қоқыс полигоны жанынан 12 га жер телімін бөлген. Бұдан бөлек, мұнай-химия саласын дамыту бағытында 2030 жылға дейін Шымкент мұнай өңдеу зауытының өндірістік қуаттылығын 6 млн тоннадан 12 млн тоннаға дейін арттыру көзделіп отыр. Бұл жоба Оң­түстіктен бөлек, еліміздің бас­қа өлкелерін жанармаймен қамта­масыз етуге мүмкіндік береді.

– Өндіріс орындарын ашу, инвестиция тарту, кәсіпкерлікті қолдау шаралары халықты жұ­мыс­пен қамтып, табысын артты­руға тікелей әсер етеді. Айта­лық, қалада ашылған өндіріс орындары мен жұмыс істеп тұрған мекемелерге жыл басынан 34 мыңға жуық адам тұрақты жұмысқа орналасты. Биыл жалпы 46 мың­нан астам адам жұмыспен қамту шараларына қатысты. Нәтижесінде, атаулы әлеуметтік көмек алушылар саны 2023 жылмен салыстырғанда 2,5 есеге азайып, жұмыссыздық деңгейі 4,7%-ды құрады. Экономиканың өсіміне сәйкес жергілікті бюджет есебінен еңбекақысы тө­мен азаматтық қызметшілердің жала­қысын арттыруға 11 млрд теңге бағытталды. Осындай жұмыс­тардың нәтижесінде өңірдегі орташа жалақы көлемі 10%-ға өсіп, 334 мың теңгені құрады, – деді қала әкімі.

Білім саласына тоқталсақ, Шымкентте үш ауысымды мектеп мәселесі толығымен шешілген. Президент бастамасымен «Келе­шек мектептері» Ұлттық жобасы аясында жоспарланған 17 300 орындық 12 мектеп толығы­мен пайдалануға берілген. Сон­дай-ақ биыл жергілікті бюджет есебінен 4 145 орындық 8 мек­тептің құрылысы жүргізіліп, 2 мектеп қолданысқа қосылды. 10 мектеп, 1 балабақша күрделі жөндеуден өтті. Мемлекет бас­шысының шешімімен қала­дағы Президент резиденция­сын балаларға арналған сауық­тыру лагеріне айналдыру жұ­мыстары да ойдағыдай іске асып жатыр. Бүгінде нысан білім басқармасының балансына беріліп, жиһаздары, керек-жарағы түгенделе бастаған. Ескеретін тағы бір мәселе, биыл­дан бастап жекеменшік мектеп­терді қаржыландыру функция­лары әкімдіктерге беріліп, өңірлерде мәселе туындаған болатын. Осыған орай қала әкімдігі жергілікті бюджет шығындарын оңтайландырып, жекеменшік мектептерді қаржыландыруға қосымша 22,5 млрд теңге бөлген.

– Денсаулық сақтау саласында да халыққа сапалы медициналық көмек көрсету бағытында кешенді жұмыстар жүзеге асып жатыр. Кейінгі үш жылда жаңадан 14 медициналық мекеме ашылып, емханалардың орташа жүктемесі 25 мыңнан 21 мыңға азайды. Медициналық ақпараттарды автоматты түрде талдап, қатерлі ісіктерді, өкпе ауруларын, жүрек-қантамыр жүйесі патология­ларын ерте анықтайтын «PACS Systems» жасанды интеллект ақпараттық жүйесі енгізілді. Жоғары технологиялық меди­ци­­налық көмек көрсету арқы­лы 1 102 операция жасалды. Оның ішінде 310 кардиохирур­гия, 33 нейрохирургия, 1 жүрек, 14 бүйрек трансплан­тациясы жасалды. Сондай-ақ елімізде алғаш рет қалалық онкологиялық ауруханада кеңір­дек бифуркациясын резекциялау, жаңа бифуркация қалыптастыру операциясы сәтті жасалды. Бұл да болса саладағы үлкен өзгерістердің бас­тауы, – деген қала әкімі баяндамасын инфрақұрылым, экология, цифр­ландыру мәселелерімен жалғап, қорытындылады.

Дәстүрлі сұрақ-жауап барысында біз әкімге тұрғындардың көптен көкейінде жүрген сұрақ­тарды қойдық. Алдымен Қошқар ата өзенінің аумағы неліктен қоқыстан көз ашпайтынын сұрадық.

– Қошқар ата өзенінің бастауы­нан Әліби Жангелдин көшесіне дейін абаттандыру жұмыстары жүргізілген. Одан бері қарай, Интернациональная көшесінен Алпысбаев көшесіне дейінгі 3,5 шақырым аумақты абаттандыру жұмыстары тиянақ­талып келеді. Жыл соңына дейін толық аяқталады, – деді қала әкімі.

Екінші сұрағымыз қаланы ауызсумен қамтып отырған «Су ресурстары – Маркетинг» серіктестігіне қатысты болды. Осыған дейін қала әкімдігі сотқа талап-арыз жолдап, бірінші отырыс әкімдік пайдасына шешілген-ді. Жекенің иелі­гіндегі мүлікті әкімдікке қайтару жұмыстары қалай жүріп жатқанын былай түсіндірді.

– Кез келген стратегиялық нысан мемлекеттің меншігінде болуға тиіс. Сол қағидатты еске­ре отырып, серіктестікті жекеше­лендіру мәселесін қолға алдық. Бірінші сот инстанциясын жеңдік, қазір апеляциялық инстанция сатысында. Енді соттың шешімін күтеміз. Осындай стратегиялық нысандарды меншікке қайтарған соң сол кәсіпорындарға заманауи технологияларды енгізіп, халыққа барынша қолайлы жағ­дай жасаймыз. Бүгінде жоға­ры­да аталған суға жауапты мекеменің 30% акциясы мемлекетке тиесілі, серіктестіктің қалған үлесін де мемлекетке қайтару жөніндегі жұмыстар тоқтаусыз жүріп жатыр, – деді Ғ.Сыздықбеков.