Ауызсу – Маңғыстау үшін жылдар бойы күн тәртібінен түспеген маңызды мәселе. Сондықтан Маңғыстау облысында жаз мезгілінде ауызсу тапшылығын жою бойынша кешенді шаралар қабылданды.
Бұл бағыттағы мәселелер мен атқарылып жатқан жұмыстар Маңғыстау облысының әкімі Нұрдәулет Қилыбайдың төрағалығымен өткен жаз мезгілінде тұрғындарды ауызсумен қамтамасыз ету мәселелері жөніндегі кеңейтілген жиынға арқау болды. Кеңесте өңір халқын үздіксіз ауызсумен қамтуға қатысты өзекті мәселелер мен оларды шешу жолдары жан-жақты талқыланды.
Деректерге сүйенсек, өңірді ауызсумен толық қамтамасыз ету үшін тәулігіне 211 мың текше метр су қажет. Қазіргі таңда қолданыстағы су көздерінің жалпы қуаттылығы тәулігіне 188 мың текше метрді құрайды. Ал нақты тұтыну көлемі – тәулігіне 147 мың текше метр. Жаз айларында тұтыну көлемі артатынын ескерсек, болжам бойынша тапшылық шамамен тәулігіне 23 мың текше метрге жетуі мүмкін.
Қазіргі таңда Ақтау қаласын ауызсумен «МАЭК» ЖШС, «Ақтау су тұшыту зауыты» және «Каспий су тұшыту зауыты» қамтамасыз етіп келеді. Нақтырақ айтсақ, аталған кәсіпорындар облыс орталығын тәулігіне 60–65 мың текше метр ауызсумен қамту мүмкіндігіне ие болып отыр.
Ақтау қаласының әкімі Әбілқайыр Байпақовтың айтуынша, алдағы жылдары халық санының өсуін ескере отырып, ауызсу тапшылығын толықтай шешу мақсатында бірнеше ірі жоба іске асырылмақ.
Бұл тұрғыда алдымен ауызға ілінері – қазіргі уақытта «Каспий» су тұшыту зауытының қуаттылығын тәулігіне 60 000 текше метрге арттырып, жалпы көлемін 100 000 текше метрге жеткізуге бағытталған үшінші кезең жобасы орталық мемлекеттік органдармен келісу сатысында тұр. Үкімет қаулысы бекітілгеннен кейін биыл жобалық-сметалық құжаттама әзірленіп, жыл соңына дейін құрылыс-монтаж жұмысы басталады екен.
Сондай-ақ қазіргі таңда сараптамадан өтіп жатқан «МАЭК» ЖШС аумағында өнімділігі тәулігіне 24 000 текше метр болатын кері осмостық станса орнату жобасы 2026 жылдың соңына дейін жүзеге асырылады. Және қуаттылығы тәулігіне тағы 24 000 текше метр қосатын су тұшыту қондырғысы жобасына да өзгерістер енгізіліп жатыр.
Ақтау қаласында сумен жабдықтау және су бұру желілерін кезең-кезеңімен жаңғырту жұмыстары жүргізіліп жатыр Бірінші кезеңде қамтылған 18 жоба аясында 42,59 шақырым су құбыры, 16,8 шақырым кәріз желісі және 5 канализациялық сорғы стансасы жаңғыртылады. Қазіргі таңда 9 жоба бойынша құрылыс-монтаж жұмыстары 90%-ға аяқталған.
Маңғыстау облысы су ресурстары және ирригация басқармасының басшысы Серікқали Қанапиннің мәлімдеуінше, облыста су тұшыту қондырғыларын салу арқылы ауызсу тапшылығы кезең-кезеңімен шешіліп келеді. Мәселен, Түпқараған ауданындағы Форт-Шевченко қаласында тәулігіне 5 000 текше метр теңіз суын тұшытатын кешеннің құрылысы аяқталып, іске қосу жұмысы жүргізіліп жатыр. Аталған нысан биыл маусым айының соңында пайдалануға берілмек.
Маңғыстаудағы су мәселесін шешуге қатысты қолға алынған жобалардың бірі – «Кендірлі» курорттық аймағындағы «Тоқмақ» жерінде қуаттылығы тәулігіне 50 000 текше метр болатын су тұшыту зауытының құрылыс-монтаж жұмысы толық аяқталған. Жуырда пайдалануға берілетін зауытқа қажетті құрылғылар орнатылып, іске қосу шаралары жүргізіліп жатыр. Бірақ зауыт жыл соңына таман толық қуатта жұмыс істеуі мүмкін.
Серікқали Қанапиннің айтуынша, бұл зауыт іске қосылғаннан кейін Астрахань – Маңғышлақ су құбырынан үнемделетін 25 000 текше метр су Бейнеу, Маңғыстау, Қарақия, Мұнайлы аудандары мен Ақтау қаласына бағытталады.
Құрық ауылында жеке инвестор «Алека» ЖШС арқылы салынып жатқан тәулігіне 10 000 текше метр су тұшыту қондырғысы биыл шілде айында іске қосылып, ауыл мен жағажай аймағын толықтай ауызсумен қамтамасыз етуді көздеп отыр.
Маңғыстауда ауызсу көздерінің тапшылығымен бірге, сумен жабдықтау желілерінің тозғандығы да өз алдына үлкен мәселе. Мысалы, облыс бойынша жалпы ұзындығы 3 787,7 шақырымды құрайтын аталған желінің 1 169,4 шақырымы немесе 31%-ы тозған. Ал қалаларда бұл көрсеткіш 71,5%-ды құрайды. Жоғарыда аталған жобалар іске асырылған соң, тозу деңгейі 83%-дан 72%-ға дейін төмендейтін болады.
– Жаз мезгілінде тұрғындарға ауызсу үздіксіз жеткізілуге тиіс. Бұл – күн тәртібінде тұрған басты мәселе. Сондықтан қала, аудан әкімдері мен жауапты мекемелер жұмысты дер кезінде әрі сапалы аяқтауға міндетті, – деген аймақ басшысы Нұрдәулет Қилыбай ауызсумен тұрақты қамтамасыз етудің маңыздылығын айтып, жауапты мекемелерге жұмысты жеделдетуді тапсырды.
Қолға алынған жұмыстар бар, бірі бітсе, енді бірі басталып жатыр, бірі атқарылу кезеңінде. Бірақ дәл қазіргі таңда, яғни биылғы жаз маңғыстаулықтар үшін ауызсу үшін мәселе тудырмайды деп сенуге әлі ерте. Тек алдағы жылдарға үмітпен қараудың өзі қуаныш пен жұбаныш.
Маңғыстау облысы
