Сенат төрағасы Мәулен Әшімбаев «Время» газетінде жарияланған материалында Қасым-Жомарт Тоқаевтың реформаларындағы шешуші үшінші кезеңді – ұлттық бірегейлікті қалыптастыруды сипаттайтынын атап өткен, деп хабарлайды El.kz интернет порталы.

Жаңа мақалада Сенат спикері Мәулен Әшімбаев «Тоқаев моделі» мемлекет пен қоғамның ұлтты біріктіріп қана қоймай, оған ХХІ ғасырда жаңа сапа бере алатын ортақ құндылықтарды іріктеу және әзірлеу жөніндегі проактивті қызметін ұсынатынын алға тартты.

Реформа логикасының 3-кезеңі: Ұлттың жаңа сапалық деңгейге көтерілуі

Автор Тоқаев реформаларының кезеңдерін сараптаудан бастайды: билікті шоғырландыру мен экономиканы жаңғыртудан кейін ұлт үшін жаңа рухани негіз – ортақ бірегейлік қалыптастыру кезеңі келгенін атап өтеді.

Тарих толқынында жоғалып кетпеу үшін мемлекетке ішкі мызғымас тірек қажет […] мұндай тұтастықты қамтамасыз ететін бірден-бір күш – ортақ ұлттық бірегейлік, – деп жазады Әшімбаев.

Өткен мен жаңа бірегейлікке бастайтын көпір

Мәулен Әшімбаев 2023 жылғы жазда Мысыр еліне жасаған сапарынан алған жеке әсерімен бөліседі. Оның айтуынша, қайта қалпына келтірілген Сұлтан Бейбарыс мешіті «өткеннен болашаққа бастар көпірге» айналған.

Осындай сәттерде өзіңді бүгінгінің ға­на емес, одан анағұрлым үлкен жара­ты­лыс­тың бір бөлшегі сияқты сезінетін күй бо­лады. Өзіңнен бұрынғылар мен кейін­гі­лердің ой-армандарын, рухын, қай­ғы-мұңы мен үмітін ұрпақтан-ұрпақ­қа жалғап, бойына сіңірген біртұтас, үз­дік­сіз, тірі са­на­ның бөлігі екеніңді ұғы­на түсесің...

Автордың пайымынша, тарих, мәдениет пен рухани жады – мұның барлығы жалпыұлттық рухты нәрлендіретін құндылықтар.

Тоқаев моделі = проактивті бірегейлік

Әшімбаев бұл тәсілдің мәнін нақты тұжырымдайды:

«Тоқаев моделі» болса, мемлекет пен қоғамның ұлтты біріктіріп қана қоймай, оған ХХІ ғасырда жаңа сапа бере алатын ортақ құндылықтарды іріктеу және әзірлеу жөніндегі проактивті қызметін ұсынады.

Бұл ұстаным «Әртүрлі көзқарас – біртұтас ұлт» қағидасында көрініс табады. Яғни, мемлекет бұл үдерісті қатаң басқармайды, бірегейліктің табиғи қалыптасуына жағдай жасайды.

Мәдениет, креатив, смарт-ұлт — ұлттық ренессанстың қозғаушы күштері

Сарапшы креативті индустриялардың маңыздылығына ерекше тоқталады — кино, Q-pop, сән, гастрономия, әлеуметтік желілер:

Ұлт құру ісіндегі бұл прагматизм барлық ба­ғыттан байқалады. Әсіресе, поп-мәде­ниетті, фильмдерді, сәнді, тамақты, спортты, әлеуметтік желілердегі контентті қалыптас­тырушы әсерді туындататын негізгі бағыт­тарды саналы түрде қолдау мен насихаттау­дан да көрінеді. Қалыптастырушы әсер деп отыр­ғаным – ұлттық трендтердің, көп жағ­дайда, жастар арасында қалыптасуы­на барын­ша кең және терең әсер ететіндей тарал­­ған көңіл күй толқыны. Мұнда да «қа­за­­қылықты» сәнге айналдырған креативті ин­дустрия «Тоқаев моделінің» негізгі басым­ды­ғы екенін атап өткен жөн.

Сондай-ақ, Сенат спикері цифрландыру мен «Смарт ұлт» жобасының рөлін атап өтеді:

білім, технология, стартаптар, мектеп оқушыларының олимпиадаларға қатысуы — мұның бәрі ұлттың жаңа сапалық деңгейге көтерілуіне қызмет етеді.

Тарих – іргетас әрі бағыт-бағдар

Автор ұлттық кодты қалыптастырған үш тарихи кезеңге кеңінен тоқталады:

- Исламдық Ренессанс дәуірі (VIII–XII ғғ.),

- Алтын Орда кезеңі,

- Тәуке хан тұсындағы дәуір.

Әшімбаевтың пікірінше, осы тарихи белестер толеранттылықты, синкретизмді (мәдени үйлесімділікті) және демократиялық институттарды, соның ішінде құрылтай дәстүрін негіздеген. Бұл құндылықтар қазіргі заманда жаңғырып, жалғасын табуда.

Алда не күтіп тұр?

Әшімбаев өз ойын төмендегідей түйіндейді:

Болашақ әлемдік тәртіптегі орнымыз ең алдымен ұлттың сапасына байланысты… Қазақстан азаматы қандай болуы керек – мәселе осында.

Бұл сөздер ұлттық диалогқа және әрбір азаматтың белсенді қатысуына шақыру ретінде қабылданады.

Еске сала кетейік, бұған дейін Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан халқы Ассамблеясының ХХХІV сессиясында сөз сөйлеген болатын.