16 жастағы оқушы Марсель Бектұрғанов – «Skillset» роботтехника командасының вице-капитаны. Ол биыл көктемде Хьюстонда өткен «First Lego League» халықаралық байқауында топ жарып, ТМД елдері арасынан алғаш рет «Champion Finalist Award» сыйлығын жеңіп алды. Әлемнің 160 командасы қатысқан беделді додада үздік алтылыққа енді.

Астана қаласы «Skillset» IT-мектебінің 11-сынып оқушысы Марсель – Америкаға алып барған «Tolqyn» экологиялық жобасының авторы. Жоба суқой­маларын ластанудан қорғауға арналған автономды станса. Бұл құрылғы су сапасын үздіксіз бақылап, судағы қышқылдық деңгейін (pH), тұздылық пен бөлшектер мөлшерін (TDS), еріген оттегіні (DO), судың лайлануын және деңгейін өлшеп отырады. Нормадан ауытқу анықталса, экологиялық қызметтерге бір­ден «SMS» хабарлама немесе «Telegram» арқылы ескерту жіберіледі. Осылайша, ластану дер кезінде анықталып, зардаптардың алдын алуға мүмкіндік береді.

Стансаның жұмыс істеу тетігі де ерекше. Ол толқын энергиясынан қуат өндіретін генераторға негізделген. Кейін жобаны жетілдіру барысында күн панельдері, жел диірмендері мен аккумулятор қосылып, гибридті қуат жүйесі жасалған. Соның арқасында станса тәулік бойы тоқтаусыз жұмыс істеп, артық энергияны жинақтап, қажет болса, қосымша қуат көзіне де айнала алады. Марсельдің айтуынша, бұл жоба алдыңғы жұмыстардың жалғасы. Физика пәнінің мұға­лімі Әлім Мейірмановпен бірге олар толқыннан магниттік индукция арқылы қуат алатын шағын генератор жасап көрген. Сол тәжірибенің нәтижесінде экологиялық мәні зор, толыққанды станса ойлап табуға мүмкіндік туған. «Tolqyn» макетін алғаш рет мектеп маңындағы өзенде сынап көргенде, құрылғының қалқып тұруы, энергия өндіруі мен су сапасын өлшеуі тексерілген. Әзірге жоба толық дайын емес, сондықтан сынақ нұсқасы жетіл­ді­рілу үстінде. Қазіргі таңда корпу­сын жаңалау, функцияларын кеңейту жұмыстары жүргізіліп жатыр. «Менің арманым – өзендер мен көлдердің суын таза ұстау. Экологияның қаншалықты маңызды екенін дәлелдеу. Егер еңбегім елге аз да болса пайда әкелсе, соның өзі үлкен қуаныш», дейді ол.

Оның айтуынша, су айдындарына төгілетін қалдықтар жыл са­йын табиғатқа үлкен қауіп төндіреді. Экологтер ластануды кейде кеш анықтап, көп шығынға батады. «Tolqyn» мұндай қауіптің алдын алуға арналған, өйткені ол деректерді нақты уақыт режімінде тіркеп, қоғамдық сайтқа шығара алады. Бұл сайтты Марсель досы Аслан Оразбен бірге жасаған. Қазір ол локалды режімде сынақта тұр, болашақта барша жұрт Астана су айдындарының жағдайын бақылап отыратын болады.

Жобаға «Қазгидромет» те қызы­ғушылық танытып, Есіл өзенінде қанатақты сынақ жүр­гізуге ұсыныс білдірген. Егер сынақ сәтті өтсе, сериялық өнді­ріс пен кең ауқымды енгізу жос­пар­ланған. Тіпті жеке секторда – жағажайларда, демалыс аймақ­тарында, суқоймаларында қол­дану мүмкіндігі бар.

Марсельдің еңбегі тек «Fll» байқауымен шектелмейді. Ол бұған дейін «Astana Smart City» байқауында бірінші орынды, «Дарын» республикалық конкурсында екінші орынды иеленген, сондай-ақ «Infomatrix» халықаралық жарысында қол­дан­балы ғылым жобасы бойынша алтын медаль алған. Алдағы уақытта ол командасымен бірге «First Tech Challenge» атты жоғары деңгейлі инженерлік конкурсына дайындалып жатыр.

Жас өнертапқыш 2024 жыл­­дың соңында «Судың сапасын бақылауға арналған автономды станса» деген ав­торлық құқығын растайтын ресми құжат алған. Болашақта ол шетел­дік тех­ни­ка­лық университет­терге оқуға түсуді мақсат етеді. «Болашақта өзімді тек идея ойлап табушы емес, оны жүзеге асыратын IT-менеджер ретінде көремін. Білім алып, тәжірибе жинап, елге пайдамды тигізгім келеді», дейді ол.